Ponad 120 lat temu, w 1895 roku, Wilhelm Roentgen odkrył nowy typ promieniowania nazwany od jego nazwiska promieniami Roentgena. Dziś aparaty RTG mają tak szerokie zastosowanie, że diagnostyka wielu schorzeń jest bez nich niemożliwa. Promienie rentgena wykorzystuje się także w tomografii komputerowej.
Wilhelm Roentgen nazwał odkryte przez siebie promieniowanie promieniowaniem X, ponieważ nie wiedział jeszcze, jakie promienie odkrył. 6 lat później, w 1901 roku, za swoje odkrycie został uhonorowany pierwszą Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Od tego czasu w medycynie pojawiło się wiele specjalistycznych aparatów RTG i tomografów komputerowych, które wykorzystują promieniowanie X i których powszechnie używa się na całym świecie.
Zdjęcie RTG
Aparat RTG bazuje na promieniowaniu rentgenowskim, które w różnym stopniu pochłaniane jest przez poszczególne tkanki ciała pacjenta co znajduje odzwierciedlenie na zdjęciu rentgenowskim.
Najlepiej widoczne na kliszy rentgenowskiej są kości, które najsilniej pochłaniają promieniowanie. Tkanki miękkie, w różnym stopniu absorbujące promieniowanie X, widoczne są na zdjęciu w różnych odcieniach szarości. Powietrze, m.in. płuca, jest przenikalne dla promieni X, wobec czego pozostaje czarne.
Badania RTG pozwalają na uzyskanie m.in. obrazu czaszki, nosa, kręgosłupa, klatki piersiowej, przewodu pokarmowego i żeber. Szeroko stosuje się je także w rozpoznawaniu zmian pourazowych w kościach, m.in. złamań czy zwichnięć i zaburzeń struktury kości w chorobach reumatycznych, zwyrodnieniowych i w osteoporozie.
Tomografy komputerowe
Do nowej i obecnie bardziej znanej techniki tomograficznej – tomografii komputerowej – zaangażowano komputer. Choć w tym przypadku również najistotniejszą rolę odgrywa lampa rentgenowska, podczas tomografii komputerowej (tzw. TK) stosuje się zupełnie inne metody służące odtworzeniu zdjęcia.
Tomograf komputerowy daje możliwość uzyskania obrazu o wysokiej rozdzielczości przestrzennej, ponieważ powstaje z kilku złożonych razem płaszczyzn. Pozwala to na zobrazowanie nawet bardzo drobnych szczegółów, dokładne obejrzenie wybranych struktur i uzyskanie bardzo precyzyjnego obrazu nie tylko kości i innych tkanek najsilniej absorbujących promienie rentgena, ale także tkanek miękkich takich jak płuca, serce, narządy jamy brzusznej i mięśnie.
Ta wysoka rozdzielczość przestrzenna obrazu przekłada się na skuteczność diagnostyki. Tomografia komputerowa głowy pozwala m.in. zdiagnozować przyczynę bólu i zawrotów głowy, a badanie serca umożliwia m.in. zdiagnozowanie choroby wieńcowej i ocenę aorty piersiowej. Więcej informacji na temat tomografów komputerowych znajdziesz na stronie producenta Philips Healthcare – https://www.philips.pl/healthcare/solutions/computed-tomography/ct-scanners
Zarówno aparaty RTG, jak i tomografy komputerowe mają swoje miejsce w diagnostyce, a wybór badania zależy od konkretnego przypadku. Przy wielu schorzeniach właściwą diagnozę może dać zwykłe zdjęcie rentgenowskie, w innych – niezbędne jest wykonanie tomografii komputerowej.